кәбен кисү

кәбен вакытында — во вре́мя помо́лвки

күл төбе — дно о́зера

чокыр төбендә — на дне я́мы

табак төбе — оста́тки на дне блю́да

тау төбе — низ, подо́шва горы́

колонна төбе — основа́ние коло́нны

тәрәзә төбе — подоко́нник, основа́ние окна́

кибән төбе — то, что оста́лось от сто́га; одо́нье

төптән кисү — ре́зать (пили́ть, спили́ть) с ко́мля

бер төп карлыган — (один) куст сморо́дины

төбеннән күтәрү — поднима́ть, держа́ сни́зу

бу сүзеңнең төбе юк — э́ти слова́ твои́ бессмы́сленны

безнең төп монда күптәннән яши — на́ши пре́дки в э́тих места́х живу́т и́здавна

мәсьәләнең төбе — суть вопро́са

патшалыкның төбен җимерү — сокруша́ть усто́и ца́рства

ачлыкның төбе социаль факторларда — причи́на го́лода в социа́льных фа́кторах

күңел төбендә — в глубине́ (в не́драх) души́

төптә бу синең фикер — в су́щности э́то твоя́ мысль (принадлежи́т тебе́)

төбеннән җимерү — основа́тельно разруша́ть/разру́шить

төптән (төбеннән) ялгыш — соверше́нно (в ко́рне) неве́рно

агач төбендә — под де́ревом

ишек төбендә — у двере́й

борын төбендә — под но́сом

Мәскәү төбендә — под Москво́й

бүрәнәнең төп ягы — ко́млевый коне́ц бревна́

төп закон — основно́й зако́н

төп бурыч — основна́я зада́ча

төп интереслар — коренны́е интере́сы

төп герой — гла́вный геро́й

төп милләт — коренна́я на́ция

төп нөсхә — пе́рвый экземпля́р

төп кода — родно́й оте́ц неве́сты и́ли жениха́

төп әтисе — соверше́нный оте́ц, то́чно как оте́ц; весь в отца́

төп асылда — в действи́тельности; в су́щности

төп кебек — корена́стый и здоро́вый; мо́щный

төптән юан (базык) — корена́стый

җан тынычлыгы — душе́вный поко́й

җан азыгы — духо́вная пи́ща

тере җан — живо́е существо́

гаиләдә без дүрт җан — в семье́ нас че́тверо

бала-чага алты җан — ше́стеро дете́й; дете́й шесть челове́к

сезнең тәрбиядә ничә җан? — ско́лько челове́к на ва́шем иждиве́нии?

үз җаны өчен курку — страх за со́бственную шку́ру

җан бирү — умира́ть/умере́ть

җан асрап тору (җан асрау) — влачи́ть жизнь, существова́ть

җан ачуы кузгалу (җан ачуы чыгу) — разъяри́ться

җан ачысы — аго́ния

җан аямау (җан кызганмау) — и жи́зни свое́й не жале́ть

җан әрнеткеч (җан өзгеч) — душераздира́ющий

җан әсәре дә юк — ни (еди́ной) души́

җан башына — на ду́шу населе́ния

җан биздергеч — ме́рзкий, отврати́тельный

җан бирердәй булу (җан бирергә әзер булу; җан бирергә әзер тору) — быть гото́вым поже́ртвовать собо́ю

җан гамьсезлеге — безду́шие

җан дошманы — закля́тый враг; кро́вный враг

җан дусты — закады́чный (задуше́вный) друг

җан җиренә тию (җан җиренә басу) — заде́ть за живо́е

җан исән чакта (җан исән вакытта) — пока́ душа́ (де́ржится) в те́ле

җан кебек күргән — о́чень бли́зкий, дорого́й

җан кебек саклау (җан төсле саклау) — бере́чь как зени́цу о́ка

җан кертү (җан өрү) — вдохну́ть жизнь

җан кисәгем — ду́шечка, ду́шенька, душа́ моя́

җан куркуы (җан куркуысы) — страх сме́рти, страх за свою́ жизнь

җан кыйгыч — уби́йца

җан кыл өстендә тору (җан кыл өстендә калу; җан кыл өстендә булу) — висе́ть на волоске́

җан кыючы — уби́йственный, душегу́б

җан өрү — вдохну́ть жизнь, оживи́ть

җан өшеткеч — приско́рбный, тоскли́вый

җан рәхәте — одно́ удово́льствие

җан сакчысы — телохрани́тель

җан саулыгы — здоро́вье

җан сөйгән — люби́мый, избра́нник се́рдца

җан сөймәү — презира́ть, ненави́деть

җан табан астына төшү — душа́ ушла́ в пя́тки

җан тартмый — душа́ не лежи́т

җан тарту — испы́тывать влече́ние

җан тәслим кылу — умере́ть; җан(ың) теләгән что душа́ пожела́ет

җан теләгәнчә (җан теләгән кадәр; җан теләгән хәтле) — ско́лько душе́ уго́дно, ско́лько душа́ пожела́ет

җан тиргә бату (җан тиргә төшү) — изнуря́ться/изнури́ться; дойти́ до седьмо́го по́та

җан тирләре чыгу — прилага́ть/приложи́ть все си́лы; пролива́ть пот

җан түзмәү — потеря́ть терпе́ние; не сдержа́ться

җан тыну — успоко́иться

җан тынычлыгы — душе́вный поко́й; душе́вное споко́йствие, споко́йство ду́ха (со́вести)

җан уч төбенә килү — ни жив, ни мёртв; душа́ в пя́тки ушла́

җан эремәү — душа́ засты́ла как ка́мень

җан эрү — смягчи́ться (в душе́)

җанга җиңел булу — стать ле́гче на душе́

җанга тию — надоеда́ть, донима́ть/доня́ть

җанга яту — быть (прийти́сь) по́ сердцу (по душе́)

җанга үткән суык — а́дский хо́лод

җанны алу — докуча́ть, донима́ть

җанны ашау — терза́ть, му́чить

җанны кая куярга белмәү — не знать, куда́ приткну́ться

җаны бар — жив

җаны теләгән елан ите ашаган — охо́та пу́ще нево́ли

җаны уч төбендә генә — е́ле-е́ле душа́ в те́ле

җаным фида — кляну́сь жи́знью; за э́то мо́жно и жизнь отда́ть (выража́ет восто́рг, восхище́ние)

җанын җәһәннәмгә җибәрү — отпра́вить на тот свет; отпра́вить к пра́отцам

җанын кызганмау — души́ не ча́ять

җанын кызганмыйча — не жале́я жи́зни, самоотве́рженно

җанын уч төбенә йомарлап — риску́я, с больши́м ри́ском

җанын фида итү — отда́ть свою́ жизнь, принести́ в же́ртву свою́ жизнь

җаның ни тели — что душе́ уго́дно, чего́ душа́ жела́ет

җәһәннәм эссесе — а́дская (а́дова) жара́

җәһәннәм салкыны — а́дский хо́лод

җәһәннәм артына (җәһәннәм аръягына) — ко всем чертя́м, к чёрту на рога́, на край све́та (земли́)

җәһәннәм артында — за три́девять земе́ль, у чёрта на кули́чках

җәһәннәм асты — ад кроме́шный, гее́нна о́гненная

җәһәннәм газабы (җәһәннәм азабы) — а́дские (а́довы) му́ки

җәһәннәм төбенә китү — сквозь зе́млю провали́ться

җәһәннәмгә җибәрү — отпра́вить на тот свет

җәһәннәмгә очу — провали́ться в тартарары́

тормыш хезмәттән кәш — жизнь есть труд

төрле кисәкләрдән кәш — соста́вленный из ра́зных часте́й